Showcases

“Begin gewoon – en neem je personeel mee”

Itter in Hardenberg, specialist in het verspanen van aluminium componenten, is al jaren bezig met Smart Industry. Directeur Frank Wiersma is een warm pleitbezorger. Als hij terugdenkt aan de eerste schreden van zijn eigen bedrijf, komt hij tot een helder advies: “Zet die eerste stap gewoon. Bouw daarna verder terwijl je leert.” Maar het allerbelangrijkste is: neem de tijd om je personeel te overtuigen van nut en noodzaak.

“In een techniekbedrijf volg je continu nieuwe ontwikkelingen”, zegt directeur Frank Wiersma van Itter in Hardenberg. “Een aantal jaren terug kwam in de vakpers de aandacht op voor het fenomeen industrie 4.0 / Smart industry. Het ging over automatiseren en digitaliseren. Smart industry draait om het verbinden van alle stappen in het maakproces, van de ICT op kantoor tot de machines in de werkplaats. Het onderwerp was nog breed en vaag, maar ik had wel het idee dat wij er iets mee moesten.”

Enerzijds zag Wiersma de urgentie om efficiënter te produceren, zodat de Nederlandse maakindustrie zich staande zou kunnen houden in de internationale concurrentie. “Als je het niet van lage lonen moet hebben, moet je snel, efficiënt en effectief zijn. Daarnaast vragen medewerkers tegenwoordig om meer flexibiliteit in hun werktijden. Beide ontwikkelingen zijn mooi met elkaar te verenigen in Smart industry.”

De menselijke factor

Maar hoe vul je dat dan in de praktijk in? Wiersma geeft aan dat hier een vreemde paradox speelt. “Juist omdat het om technologie gaat, moet de focus op de mens liggen. Je mensen moeten met nieuwe technologie wíllen werken. Het perspectief verandert: de nadruk komt meer op het proces dan op productie te liggen. Verandering en veranderingsbereidheid vormen de kern. Het kopen van een robot en het in bedrijf stellen van machines komt wel.”

Van het meekrijgen van zijn personeel heeft Wiersma, zo geeft hij toe, best wakker gelegen:
“Kort voor de personeelsbijeenkomst over smart industrie hadden we een jubilaris. Vijfentwintig jaar bij de zaak! Toen hij zei dat hij nog eens 25 jaar door zou gaan, realiseerde ik me wat dat betekende. Gemiddeld genomen is verandering voor oudere medewerkers gewoon moeilijker. Krijg ik iedereen wel mee? Als de weerstand te groot is, ben je kansloos.”

Kwartje moet vallen

Vanuit dat besef pakte Wiersma de voorbereiding zorgvuldig aan. “Ik ben begonnen artikelen te verzamelen en die heb ik in de periode vòòr de personeelssessie in ons auditorium neergelegd. Tijdens de bijeenkomst ben ik begonnen met vragen: welke producten hebben we de laatste jaren aan buitenlandse concurrentie verloren? De conclusie was, dat dit vooral de minder complexe producten waren waarvoor het moeilijk was een perfect constante kwaliteit te blijven leveren. En waarin waren we gegroeid? Juist in de complexere producten en samenstellingen. Iedereen kende de voorbeelden wel. Iedereen snapte ook, dat als we tegelijk de eenvoudiger producten concurrerend zouden kunnen aanbieden, onze omzet zou groeien.” Vervolgens legde Wiersma uit dat dit kon en hoe dit kon. “Het begint met bewust worden van de noodzaak van verandering. Dat kwartje viel gelukkig.”

Daar was wel een omslag voor nodig, met een flinke impact op het bedrijf en de bedrijfsvoering. “Onvermijdelijk komt dan de vraag: 'En als die robot er dan is, wat moet ik dan gaan doen?' Dan moet je duidelijk maken dat het niet gaat om hetzelfde doen met minder mensen, maar om méér doen met hetzelfde aantal mensen.

Iedereen binnenboord

Daarbij is het wel zo, dat rollen en taken veranderen. “Dat kwam in het traject na de personeelssessie aan de orde. Het gaat niet alleen om acceptatie, maar ook om activering. Na de bewustwording moet het personeel mee in het denken over de ontwikkeling. We hebben het geluk dat we veel jonge aanwas hebben; niet iedereen stapt naadloos over naar het programmeren van 3D- modellen op de pc. Digitalisering en professionalisering betekenen tegelijk de overstap van product- naar procesdenken”, zegt Wiersma. “De parameters in het proces zijn belangrijk, want het honderdste product moet nog even goed zijn als het eerste.”
En de ouderen dan? “De inzet was om iedereen binnenboord te houden, en dat is gelukt. Inmiddels ziet iedereen dat robots geen mensen vervangen, dat stadium zijn we gelukkig voorbij.