Showcases

Hoe biomimicry zorgt voor succes

Lodewijk van der Borg is directeur van de Kaak Group in Terborg. Kaak Group heeft als specialisatie het ontwikkelen van apparatuur voor bakkerij productielijnen. Dit houdt in: alles wat er machinaal nodig is om deegproducten te kunnen maken, zoals broden of pizza’s. Met een omzet van 192 miljoen euro en een groei van 60 tot 70 miljoen over de afgelopen 5 jaar laat het bedrijf zien dat het snelgroeiende is. Kaak Group is innovatief; 15 tot 20 procent van de omzet gaat naar Research en Development waarbij er in het standaard werkproces veel ruimte is voor ontwikkeling en innovatie. Wat zijn de redenen dat Kaak zich ontwikkeld op het gebied van Smart Industry? En wat valt er bij deze organisatie te leren voor andere maakbedrijven die overwegen meer ruimte te geven aan innovatie?

De Why - Footprint verkleinen

Lodewijk heeft zijn ‘Why’ heel duidelijk voor ogen; de menselijke footprint verkleinen zodat we op een fijne manier met elkaar kunnen blijven leven op deze aardbol. Deze visie vind je terug in veel verschillende aspecten binnen het bedrijf. Of het nu gaat over het introduceren van brood in China, gezien er 10 keer zo veel water nodig is voor het verbouwen van rijst. Of de reden om te investeren in een 3D metaalprinter van rond de 1,8 miljoen. Volgens Lodewijk is het over een aantal jaar qua footprint niet meer mogelijk om machines in China te laten produceren en deze vervolgens te verschepen naar alle hoeken van de wereld. Van der Borg: “Door nu te investeren in het leren werken met de 3D metaalprinter, kunnen we straks heel veel uitstoot en kosten verminderen.” Daarnaast zorgt Kaak dat ze de kosten van de printer delen met andere bedrijven uit de Achterhoek. Naast het voordeel om hiermee de kosten omlaag te brengen, is het ook mooi dat andere bedrijven meer kennis krijgen hoe met deze printer te werken. Door de technologische ontwikkelingen in te zetten voor ‘the greater good’ kan juist een positieve input gegeven worden aan de manier waarop gewerkt wordt. Als je bij Kaak op de werkvloer loopt, voel je het bruisen rondom de 3D metaalprinter. De manier waarop zij Smart Industry methoden gebruiken om nieuwe innovaties te ontwikkelen is opvallend.

Servitization en Quick Response Manufacturing (QRM)

Een belangrijke stap die Kaak Group heeft gemaakt is het openen van lokale kantoren in Frankrijk, Taiwan en Brazilië. Van der Borg: “Hierdoor komen we dichterbij de klant, kunnen we hen beter ontzorgen en zijn onze sales omzetten verhoogd.” Dit proces, waarbij dienstverlening een steeds grotere rol krijgt in het businessmodel van maakbedrijven, wordt ook wel ‘Servitization’ genoemd. De volgende stap is om op de nieuwe locaties eigen productie mogelijk te maken, met bijvoorbeeld de 3D metaalprinter. Hiermee wordt de footprint verminderd en met deze ontwikkeling loopt Kaak vanzelf voor op de markt. Ondanks dat het voorop lopen niet hun eerste insteek is, is het een voortvloeiend resultaat.

De drive om te veranderen heeft naast het verminderen van de footprint ook een ander doel, namelijk het empoweren van mensen. Daarmee zorgt Kaak voor het ontstaan van meerwaarde voor de klant. Dit empoweren wordt gerealiseerd door het bedrijf op te delen in zelf opererende bedrijfjes van tussen de 3 en 10 mensen, ook wel cellen genoemd. Door deze bedrijfjes eigen doelstellingen mee te geven en eigen verantwoordelijkheid te laten dragen voor de omzetten, wordt er efficiënter gewerkt en ontstaat er creativiteit en innovatie op de werkvloer. Deze manier van werken heet ook wel ‘Quick Response Manufacturing’ (QRM). Deze manier van werken, zie je ook terug bij het team dat werkt met de 3D metaalprinter. Zij voelen zich eigenaar van de innovaties die voortgekomen zijn door middel van de machine. Zij zijn nieuwsgierig en optimistisch naar wat ze als team nog meer kunnen ontwikkelen door middel van deze nieuwe technologie.

24/7 actief kunnen zijn

Een van de innovaties die ontstaan is binnen het zelf opererende team, dat zich bezighoudt met 3D printen, is het printen van een poreus mes om het brooddeeg te snijden. Het poreuze mes zorgt voor een luchtcirculatie vanuit het mes met als resultaat dat het mes zichzelf reinigt. Wat hier zo geniaal aan is? De grootste uitdaging is dat de machines wel 8 of 16 uur stil liggen vanwege de schoonmaak. Zonder deze schoonmaak kunnen de machines 24/7 draaien. Deze oplossing scheelt dus veel tijd en extra mankracht. Een ‘simpele’ maar geniale oplossing voor een probleem. Een heel mooi voorbeeld van hoe Smart Industry, kan leiden tot efficiëntie, gemak en lagere kosten.

Biomimicry

Oké, Kaak is dus on the move op het gebied van innovatie, maar wat hebben zij precies gedaan dat hen innovatief maakt? Welke inspiratiebronnen zitten daarachter? Door het verhaal van Lodewijk heen wordt duidelijk dat hij één belangrijke inspiratiebron heeft: de natuur. De natuur gebruikt hij om tijd in door te brengen en om processen van af te kijken. Dit fenomeen staat ook wel bekend als biomimicry. De natuur heeft zich over de 3,8 miljard jaar evolutionair ontwikkeld om alles zo geniaal en gemakkelijk mogelijk te maken, dit alles om te kunnen overleven. Biomimicry komt van het woord ‘bios’ en ‘mimesis’. ‘Bios’ betekent leven en ‘mimesis’ betekent imiteren. Binnen de automotive industrie wordt dit al gedaan. Zo zorgt de structuur van lotusbloem bladeren dat het vuil zich niet tot nauwelijks hecht aan het oppervlak. Wanneer er een regenbui komt, nemen de waterdruppels het vuil mee en glijden de druppels gemakkelijk van de bloem af. Een interessante theorie dus voor maakbedrijven om te integreren in innovatieprocessen.

Nu Kaak de voordelen van het poreuze mes heeft ervaren, zijn ze verder aan het denken over het terugbrengen van de schoonmaaktijd bij de machines. Lodewijk: ‘Als je bijvoorbeeld kijkt naar de vorm en structuur van vleesetende planten dan zie je dat een vlieg daar niet tegenaan naar boven kan lopen, terwijl dat wel kan tegen een muur. Hoe kunnen dit soort structuren softwarematig zo geïmiteerd worden dat bijvoorbeeld klevend brooddeeg niet aan de machines blijft kleven?’ Deze geniale manier van kopiëren wordt vergemakkelijkt door de tools die nu beschikbaar zijn als het coderen van software en de 3D metaalprinter voor de uitvoer.

De natuur is ook om een minder ‘hightech’ reden een favoriete plek voor Lodewijk, namelijk om tot rust te komen en nieuwe energie op te doen om Kaak te leiden. Ook Steve Jobs, voormalig CEO van Apple, zocht de natuur op om tot rust te komen en nieuwe inzichten of oplossingen op te doen. Ondanks dat het soms contra intuïtief voelt om op een drukke stressvolle dag door het bos te gaan lopen, toont veel onderzoek aan dat juist in deze downtime de oplossingen komen.

Filosoof

Als we spreken met Lodewijk als directeur en belangrijke cultuurdrager van de organisatie, wordt al snel duidelijk dat we te maken hebben met een filosoof. Iemand die diep nadenkt over systemen en de effecten hiervan op de samenleving. Wanneer we hem vragen naar de boeken die voor hem de meeste impact hebben gehad, komt het boek ‘Het raadsel van Spinoza’ naar voren. Dit boek legt op een simpele manier het gedachtegoed van Spinoza uit. In de kern betekent het: alles wat wij als mensen bedacht hebben, is verzonnen. Het helpt Lodewijk om zichzelf en alles wat we bedenken beter te relativeren, de stress zo veel mogelijk te verminderen en de lol en relativiteit van het leven te zien.

Diepe dalen geven inzicht

Niet alleen het lezen van dit soort boeken, maar ook het overwinnen van de ziekte kanker heeft hem verder leren uitzoomen en laten nadenken over waar bepaalde defecten zitten in systemen die onze samenleving dienen. Bijvoorbeeld op bedrijfsniveau, waar een groep mensen zichzelf over de kop werkt om een klein aantal aandeelhouders rijk te maken. Een ander punt waar Lodewijk twijfels bij heeft is dat we als bedrijven altijd maar groter moeten groeien. Met als doel om meer omzet te maken in plaats van wellicht gelijk te blijven, meer lokale impact te hebben en minder footprint achter te laten. Helder mag dus zijn dat bij Kaak veel verder wordt gedacht dan een businessmodel of het verkrijgen van return on investment. Het dienen van een gezond wereldsysteem staat bij hen centraal. Het ontwikkelen van een grote impactvolle visie zou ook de grootste take away zijn van Lodewijk voor andere maakbedrijven die zich bezighouden met Smart Industry. ‘Het zijn methoden die ons met meer gemak en sneller resultaat kunnen helpen om een hoger doel te dienen’, aldus Lodewijk.

Lodewijk van der Borg van Kaak Group