Batterijen een tweede leven geven: ReLAB’s doorbraak in Twente

Lood-zuuraccu’s komen veel voor in auto’s, industriële installaties en noodstroomvoorzieningen. Hoewel ze zeer goed recyclebaar zijn, worden veel van deze batterijen omgesmolten terwijl ze technisch gezien nog niet versleten zijn. Dit leidt tot onnodige verspilling, hoge energie-inzet bij het smelten en extra CO₂-uitstoot doordat nieuwe batterijen moeten worden geproduceerd. In tal van gevallen zijn de problemen die ze vertonen eenvoudig te verhelpen.

Het project ReLAB toont aan dat dit anders kan. In plaats van gebruikte batterijen automatisch naar recycling te sturen, ontwikkelde het project een eenvoudige methode om te controleren of een batterij nog bruikbaar is. Accu’s worden ingedeeld in drie groepen: direct inzetbaar, herstelbaar of niet geschikt voor hergebruik.

Voor herstelbare batterijen past het team verschillende bewezen technieken toe om ze weer in een goede staat te krijgen. Dit omvat laadmethodes die interne afzettingen verminderen, het aanpassen van de interne vloeistof wanneer nodig en het opnieuw balanceren van de cellen zodat ze gelijkmatig functioneren. Veel batterijen die in eerste nstantie versleten lijken, kunnen op deze manier een volledig tweede leven krijgen.

Om dit onder realistische omstandigheden te demonstreren, bouwde het team een werkend demonstratiesysteem met herstelde batterijen. Dit werd getest in twee concrete toepassingen: ondersteuning van zonne-energieopslag bij het Advanced Manufacturing Centre van de Universiteit Twente en het leveren van elektriciteit aan een off-grid tiny house. In beide gevallen leverden de hergebruikte batterijen betrouwbare en stabiele energie.

Positieve resultaten 

De bredere resultaten waren eveneens positief. Bij de beoordeling van een industriële batch van 43 ton gebruikte accu’s, bleek dat ongeveer de helft geschikt was voor hergebruik of herstel. Dit staat gelijk aan enkele honderden kilowattuur aan opslagcapaciteit die anders verloren zou zijn gegaan door voortijdige recycling.

De milieuvoordelen zijn duidelijk. Elke batterij die wordt hersteld, maakt de productie van een nieuwe batterij overbodig, wat kan leiden tot een geschatte CO₂-reductie van 12% tot 18% per batterij. Hergebruik vermindert bovendien transport, verkleint de behoefte aan smeltprocessen en beperkt de omgang met gevaarlijke materialen — allemaal belangrijke doelen binnen het CMSP-programma.

ReLAB toont ook de praktische waarde van tweedehandsbatterijen. Herstelde accu’s kunnen zonne-energiesystemen ondersteunen, dienen als lokale noodstroomvoorziening of helpen bij het stabiliseren van energiegebruik op kleine netwerken. Dankzij de modulaire opzet kunnen systemen eenvoudig worden aangepast aan uiteenlopende behoeften, wat ze betaalbaar en flexibel maakt voor bedrijven in de regio.

Door te laten zien dat veel gebruikte batterijen technisch nog een lange periode mee kunnen, wijst ReLAB op een veelbelovende toekomst voor energieopslag met tweedehandsbatterijen in Twente. Met verdere ontwikkeling kan deze aanpak bijdragen aan een lokale markt voor betaalbare energieopslag, het verminderen van afvalstromen en het ondersteunen van een meer circulaire en veerkrachtige regionale economie.

Over CMSP

Het Circular Manufacturing Systems Programme (CMSP) is onderdeel van de Twente Regio Deal en wordt gefinancierd door de Provincie Overijssel en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Het programma ondersteunt regionale bedrijven bij de overstap naar schonere, slimmere en efficiëntere productiemethoden. Het belangrijkste doel is het versnellen van de overgang naar circulaire productie door middel van praktische usecases met industriële partners. Deze usecases laten zien hoe materialen langer kunnen worden gebruikt, hoe afval kan worden verminderd en hoe bedrijven flexibelere en duurzamere productieoplossingen kunnen toepassen.

Over FIP-AM@UT

Het Fraunhofer Innovation Platform for Advanced Manufacturing at the University of Twente (FIP-AM@UT) is een onderzoekscentrum dat samenwerkt met fabrikanten om innovatieve en geïntegreerde oplossingen te ontwikkelen om de maakindustrie te versterken, zowel regionaal als landelijk. De focus ligt hierbij op toegepast onderzoek in Advanced Manufacturing. 

Hun hoofddoel is om toonaangevend toegepast onderzoek toegankelijk te maken voor de industriële en de publieke sector. Bovendien werken ze aan technologische vooruitgang, door het gezamenlijk en in projectvorm toewerken naar resultaten. 

Het Fraunhofer Innovation Platform draagt bij aan het versterken van de maakindustrie in Nederland door met een hoogopgeleid en deskundig team van engineers en ondersteunend personeel het voortdurend aanpassingsvermogen, concurrentievermogen en de efficiëntie van de industrie verder te bevorderen.