Afval, een bron voor informatie

Edward Rosendaal is CEO van VConsyst b.v. uit Genemuiden. Hij neemt je mee in de wereld van afval, data en circulair ondernemen.

Afval en data

‘VConsyst is onder andere producent van ondergrondse afvalcontainers. Jaarlijks produceren en leveren wij zo’n 10.000 afvalcontainers, met name aan gemeenten in binnen- en buitenland. Daarnaast bieden we ook hieraan gerelateerde diensten aan, zoals onderhoud, reparatie, schoonmaak en keuringen. En we ontwikkelen software, die we koppelen aan de containers. Zo hebben we software waarmee de toegang tot containers geregeld wordt. Gemeenten kunnen hiermee instellen van welke container inwoners met hun afvalpas gebruik kunnen maken. Daarnaast kan de vuilophaaldienst met onze software de vulgraad van de containers bekijken en bepalen wanneer ze de container moeten legen. Hierdoor kunnen ze routes efficiënt plannen, waardoor het aantal te rijden kilometers, het brandstofverbruik en het aantal uren van de medewerkers beperkt of geoptimaliseerd wordt. Dat gebeurt op veel plaatsen nu al een aantal jaren. Het was opvallend om te merken dat we daarbij wel wat weerstand moesten overwinnen. Vaak ging men ervan uit dat de chauffeur van de vuilniswagen zelf wel wist wanneer hij een container moest legen. Dat is nu veranderd, lediging vindt nu vaak plaats op basis van data. De ontwikkelingen staan daarbij niet stil. Zo weten we welke containers maar eens in de drie weken geledigd moeten worden en welke drie keer per week. Hierdoor kunnen rijroutes nog beter worden ingepland.’

Data en gedrag

‘Als het gaat om het gedrag van inwoners, kunnen we gemeenten met onze software interessante data aanleveren. We geven antwoord op vragen als: wanneer wordt er vooral gestort, wat is de mate van afvalscheiding, in welke wijken wordt het afval beter gescheiden? Door deze informatie te delen met haar inwoners, kan een gemeente proberen de kennis, houding en gedrag over afvalscheiding te beïnvloeden. Met als doel dat het afval beter gescheiden wordt. Met onze software kunnen deze data gekoppeld worden aan een online afvalwijzer app, waardoor de gebruiker zelf ook inzicht krijgt in zijn stortgedrag in vergelijking met anderen. Onze ambitie hierbij is dat wij willen bijdragen aan een betere leefomgeving. En we kunnen de data gebruiken om te benchmarken en vergelijkingen te maken tussen de mate van afvalscheiding in verschillende steden. Tussen Zwolle en Amsterdam of Barcelona bij wijze van spreken. Deze informatie kan deze gemeenten dan weer helpen bij het nemen van maatregelen om afval verder te reduceren.’

Anders aanbesteden

‘Wij willen maatschappelijk verantwoord en klimaatbewust ondernemen en een bijdrage leveren aan de CO2-reductie. Dat vraagt om aanpassing van ons businessmodel. Wij willen eigenaar blijven van onze producten, waarbij de klant onze producten niet meer koopt, maar gebruikt in combinatie met onze software en overige diensten. De gedachte hierachter is ingegeven door circulariteit. Wij voelen ons verantwoordelijk voor de producten die wij leveren en willen ze, aan het eind van de gebruiksfase, terug kunnen nemen om zo onderdelen te hergebruiken. Waarmee bij wijze van spreken onze afvalcontainers zelf geen afval vormen. We zien wel dat we daarin met onze klanten nog een hele weg te gaan hebben. In 90% van de gevallen hebben wij bij de levering van onze producten te maken met aanbestedingen. En de wijze van aanbesteden die we nu kennen, is er een waarbij de aanbesteding is ingericht op kopen. Met in het bestek zeer gedetailleerde specificaties over het product dat men af wil nemen. Terwijl wij in 30 jaar al 180.000 containers gebouwd en geleverd hebben. We hebben die kennis in huis. Daar zou de klant meer vertrouwen in moeten hebben. We moeten het samen met onze klanten hebben over functionaliteit, veiligheid, maatschappelijke effecten, hergebruik en over CO2-reductie. Want daar gaat het om. We verkopen niet alleen producten, we bieden een oplossing met bijbehorende diensten aan. Bijvoorbeeld in de vorm van een dienstverleningsovereenkomst voor bijvoorbeeld 15 tot 20 jaar. Wij zorgen er in deze periode voor dat een gemeente beschikt over een x-aantal afvalstortplekken, inclusief alle service die daar bij hoort. Zonder dat de gemeente eigenaar hoeft te worden van de afvalcontainer. Niet alleen ambtenaren moeten wennen aan deze andere manier van denken, ook de politiek zal hier een standpunt over moeten formuleren. Gelukkig is er wel gehoor voor onze ideeën.’

Servitization en circulariteit zijn met elkaar verbonden

‘Servitization, want daar hebben we het over, vraagt ook van onze verkoopmedewerkers een andere instelling. Het gaat niet alleen om het verkopen, dat blijft wel belangrijk, maar ook om het adviseren. Wij gaan veel meer met onze klanten in gesprek over oplossingen voor de problemen die ze signaleren: “The pains and gains”. Hoe kunnen we samen zorgen voor CO2-reductie? Wat hebben ze daarvoor nodig op het gebied van afvalverwerking? Willen ze gebruik of bezit? Welke service verwachten ze daarbij? Er is Nederland nog wel een hele weg te gaan voor ‘product as a service’ gemeengoed is geworden. De noodzaak wordt wel meer erkend. Servitization en circulariteit zijn wat mij betreft dan ook heel erg met elkaar verbonden. Omdat grondstoffen steeds schaarser worden, terwijl de economie groeit. Omdat we minder afhankelijk willen zijn van buitenlandse leveranciers en omdat we aan CO2-reductie moeten werken. Op dit moment zijn we overigens binnen ons bedrijf nog niet zo ver dat we afvalcontainers volledig kunnen hergebruiken. Dat is wel ons streven. We zitten wat dat betreft in de ontwerpfase. We kijken bijvoorbeeld welke bewegende onderdelen in ieder geval één contractperiode mee moeten gaan en welke vaste delen misschien wel vier of vijf contractperiodes mee kunnen gaan. In een bestek bij een aanbesteding is er helaas nog geen ruimte om zo experimenteel aan het werk te gaan. Kostprijs is daar erg belangrijk en dat geeft beperkingen. Als in een bestek uitgegaan zou worden van servitization en niet van aanschaf, zou ons dat in het proces meer vrijheid geven om circulaire producten te ontwerpen.’

Samenwerken aan CO2-reductie

‘CO2-reductie gaat niet snel genoeg. In 2021 is er zelfs weer meer CO2 uitgestoten dan verwacht. We moeten met elkaar nadenken over een andere manier van produceren en verkopen. Wat ons betreft, houdt het niet op bij het verkopen van onze producten. We willen ervoor zorgen dat de gebruikte materialen ook weer bij ons terugkomen, zodat we er weer nieuwe producten van kunnen maken. De hele keten is daarbij belangrijk. Het laatste wat je wilt, is dat producten in de verbrandingsoven terecht komen. Daarom is die afvalscheiding ook zo belangrijk. Want door metalen, gft, papier, glas en plastics te scheiden, kunnen we ze hergebruiken. En hergebruik draagt bij aan CO2-reductie.’

Circulair ondernemen: hoe start je daarmee

‘Natuurlijk ligt het voor de hand dat wij als producent van afvalsystemen circulair denken. Het begint met te kijken naar de rol van het eigen product in de hele keten, tot en met de klant. Vraag jezelf af: hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn product meer circulair wordt? De maakindustrie is een belangrijke schakel in het geheel, als we bijvoorbeeld kijken naar de CO2-reductie. Door hier proactief mee om te gaan en met de klant in gesprek te gaan, breng je de keten in beweging. Neem zelf het initiatief.’

Over VConsyst

VConsyst biedt oplossingen voor het inzamelen van huishoudelijk afval, denk aan ondergrondse afvalcontainers. Daarnaast leveren zij toepassingen voor veilig en efficiënt sport- en recreatiebeheer,

zoals systemen voor toegangscontrole, kluisjes en reserveringssoftware voor zwembaden en sporthallen. Verder verkopen zij producten voor de inrichting van de openbare ruimte, zoals fietsenrekken, overkappingen en vuilnisbakken.

VConsyst maakt deel uit van Venture Group, een holding die wereldwijd actief is en circa vijftienhonderd medewerkers heeft. Onder dit moederbedrijf vallen ook de bedrijven: Vadain, Instyle Concepts, Into The Source, Uw Diensten, V-Access, VD&P juristen en Hanzeland Personeelsdiensten.