Kunststoftechnologie
Met zijn terugkeer naar Windesheim, de instelling waar hij Werktuigbouwkunde studeerde, was voor Schoonderbeek de cirkel rond. Een terugkeer naar zijn promotieonderwerp, lasers, zit er niet echt in. Al heeft hij nu indirect wel volop met lasers te maken. Zo spelen lasers een rol in een project over de toepassing van computer vision, want daarvoor worden vaak laserscanners ingezet. Verder heeft het lectoraat sinds kort de beschikking over een 3D-printer, die het printproces met behulp van lasers uitvoert. “Voor het automatiseren van snelle processen moet je de bewegingen van bijvoorbeeld robotarmen snel kunnen uitvoeren. Daarvoor moeten ze lichtgewicht zijn en wil je bijvoorbeeld grippers in kunststof uitvoeren. Die kun je met 3D-printen maken.”
Een andere link met de kunststoftechnologie, waarvoor Windesheim al meer dan tien jaar een gelijknamig lectoraat heeft, ligt in een project met cobots. “Daar doen vier bedrijven aan mee, die elk één case voor de inzet van cobots hebben aangedragen.” Die bedrijven zijn DTC (Dutch Thermoplastic Components), Moba, Dunlop Protective Footwear en Alligator Plastics. Daarnaast nemen deel het fieldlab en AWL, producent van robotlassystemen voor de automobielindustrie en een drijvende kracht achter het fieldlab. “Heel veel bedrijven, niet alleen in de kunststof, hebben dat soort vragen over cobots, dus gaan we daarvoor een tweede project starten. Maar we willen ook niet te snel groeien, dus we doen het stapje voor stapje.”
Fabriek van de Toekomst
De 3D-printer van het lectoraat Kunststoftechnologie en de apparatuur van het lectoraat Industriële Automatisering & Robotica staan opgesteld in Perron038, de Zwolse innovatiehub voor de maakindustrie. Daar voeren bedrijven R&D-activiteiten uit samen met Windesheim en het Fraunhofer Project Center aan de UT. Thema’s zijn onder meer robotica, vision en sensoriek.
Perron038 bevindt zich direct naast het station in Zwolle en dat is natuurlijk een ideale, goed bereikbare locatie voor studenten. Zij kunnen er onder meer practica rondom Industriële Automatisering & Robotica en de nieuwe minor Fabriek van de Toekomst volgen. Het bijzondere van die minor, vertelt Schoonderbeek, is de breedte en de inrichting. “Ook Bedrijfskunde en andere opleidingen zijn erbij betrokken. In de minor wordt het project bij een bedrijf leidend. Elke student zoekt bij z’n project, op het raakvlak van techniek en bedrijfskunde, de onderwijseenheden die daarop aansluiten.”
Interdisciplinaire samenwerking
Het lectoraat draait nu ruim een jaar en er zijn twaalf docenten en onderzoekers, goed voor ruim vier fte, bij betrokken. Per 1 augustus 2020 is Aart Schoonderbeek aangesteld als associate lector. Hij is trots op de actuele projecten die lopen, waar al veel bedrijven bij zijn betrokken en de nodige apparatuur voor staat opgesteld bij Perron038. “We zijn best breed bezig, maar weten toch voldoende focus te houden langs onze drie programmalijnen.
Belangrijk is de interdisciplinaire samenwerking binnen het lectoraat, tussen Windesheim-collega’s van met name Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en ICT. Het is ook leuk om studenten van die drie opleidingen te zien samenwerken in projecten, zoals bij Betech. Alles loopt door elkaar heen en werkt met elkaar samen. In onderwijsland is dat nog niet vanzelfsprekend – en in het bedrijfsleven ook niet.” Dit is precies de ambitie van Schoonderbeek. “Een aansprekende omgeving creëren waar bedrijven, docent-onderzoekers en studenten samen werken en leren. Waar we innovaties snel kunnen doorzetten naar bedrijven en studenten opleiden naar de actualiteit op het gebied van automatisering. Zo willen we vooroplopen met apparatuur en kennis en als lectoraat een autoriteit in Noord-Nederland worden.”
TechForFuture draagt op verschillende manieren bij aan het verwezenlijken van deze ambitie, zegt Schoonderbeek. “Ze hebben meegedacht bij de oprichting van het lectoraat en speelden een grote rol bij de financiering van met name de eerste projecten. Belangrijk is ook dat directeur Alexander Jansen namen van mogelijke partners kan aandragen en contacten legt in zijn grote netwerk.” TechForFuture is vooral aanjager en facilitator, verklaart Jansen. “Wij proberen op het gebied van High Tech Systems & Materials rond sleuteltechnologiën publiek-private samenwerkingen op te zetten tussen lectoraten en het MKB. Daarbij snijdt het mes aan twee kanten: hogescholen leren van de nieuwste ontwikkelingen bij bedrijven en kunnen daarmee hun onderwijs actualiseren, bedrijven halen de nieuwste kennis én jong talent binnen.”
Geschikte partner
Onderscheidend aan het lectoraat is volgens Schoonderbeek de integrale benadering. De focus ligt niet op het bouwen van specifieke automatiseringscomponenten en -systemen zoals robots of op het inzetten van één bepaalde technologie zoals vision. “Ons gaat het om het samenbouwen van die componenten en technologieën tot een proces dat 24/7 superbetrouwbaar moet kunnen draaien.” Ter illustratie noemt hij de aanvraag voor een nieuw project, waarbij ook de hogescholen HAN en Saxion en het fieldlab zijn betrokken, over integraal robotiseren. “Dat draait voor een derde om techniek en voor twee derde om slim programmeren en parametriseren, mens-robotinteractie en bedrijfskundige aspecten als logistiek en werkplekorganisatie.”
Automatiseren is meer dan het plaatsen van robots in een proces, benadrukt Schoonderbeek tot slot nog eens. “Er zijn niet direct kant-en-klare oplossingen beschikbaar. Elke keer is de oplossing afhankelijk van het specifieke proces. Er zijn daarom altijd twee partijen nodig: mensen die het proces kennen, vaak bij het bedrijf zelf, en mensen die verstand hebben van automatisering; vaak moet je daar de juiste partner voor zoeken. In een project van Saxion met truckfabrikant Scania waar wij ook aan deelnamen, is onderzoek gedaan naar predictive maintenance aan machines. Daarvoor heb je kennis nodig van ICT, het verzamelen van data en het gebruiken van artificial intelligence om uit die data informatie te halen. Die kennis kan een partner leveren. Maar je moet zelf wel snappen hoe die machines werken, anders is predictive maintenance kansloos.” Voor bedrijven in de regio Zwolle is in ieder geval het lectoraat Industriële Automatisering & Robotica een geschikte partner.