Circulair ondernemen: de winst van een lange levensduur
Alles over circulaire economie, het 3R-model en de R-ladder
Een circulaire economie is een economisch systeem dat is ontworpen om de afhankelijkheid van eindige bronnen en de negatieve impact op het milieu te verminderen. In een circulaire economie worden grondstoffen, materialen en producten zo lang mogelijk gebruikt en wordt afval zoveel mogelijk geminimaliseerd. Het doel is om een gesloten systeem te creëren waarin grondstoffen en materialen worden hergebruikt en afval wordt omgezet in nieuwe grondstoffen. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door producten te ontwerpen voor demontage en hergebruik, het gebruik van duurzame en recyclebare materialen, product-as- a-service business modellen, en door samenwerking tussen bedrijven om grondstoffen en materialen te delen en te recyclen. Een circulaire economie biedt mogelijkheden voor economische groei en innovatie, terwijl het tegelijkertijd bijdraagt aan de bescherming van het milieu en het verminderen van de klimaatverandering.
De circulaire economie wordt met name toegespitst op grondstofverbruik of systeemverandering. Bij de toespitsing op grondstofgebruik, wordt vaak gebruikgemaakt van de 3R-benadering.
Het 3R-model
● Reduce > minimaal grondstofgebruik
● Reuse > maximaal hergebruik van producten en onderdelen
● Recycle > hoogwaardig hergebruik van grondstoffen
In het geval van systeemverandering worden de volgende elementen benadrukt:
● Gesloten kringloop > afval vormt de grondstof voor nieuwe producten
● Hernieuwbare energie > hernieuwbare energie afkomstig van natuurlijke bronnen
die continu worden aangevuld
● Systeemdenken > actie, reactie is van grote invloed
De R-ladder: wat is het en wat kun je ermee?
Naast de 3R-benadering wordt er ook veelvuldig gebruikgemaakt van de R-ladder.
De R-ladder is een model dat gebruikt wordt om de circulaire prestaties van een bedrijf te meten en te verbeteren. De "R" in R-ladder staat voor de verschillende stappen die een bedrijf kan nemen om circulair te worden, namelijk: Refuse, Reduce, Reuse, Repair, Refurbish, Remanufacture en Recycle.
- Refuse: het weigeren van materialen die niet recyclebaar of duurzaam zijn.
- Reduce: het verminderen van de hoeveelheid materialen die gebruikt worden in productieprocessen of in producten zelf.
- Reuse: het hergebruiken van materialen in hun oorspronkelijke vorm.
- Repair: het repareren van producten om de levensduur te verlengen.
- Refurbish: het opknappen van producten om ze weer als nieuw te maken.
- Remanufacture: het opnieuw produceren van producten met gerecyclede materialen.
- Recycle: het recyclen van materialen om ze om te zetten in nieuwe grondstoffen.
Met behulp van de R-ladder kan een bedrijf inzicht krijgen in welke stappen het al genomen heeft en waar het nog verbeteringen kan aanbrengen om circulair te worden. Dit kan helpen om een circulaire strategie te ontwikkelen en stappen te nemen om de circulaire prestaties van het bedrijf te verbeteren. Daarnaast kan de R-ladder ook gebruikt worden om bedrijven te vergelijken en te beoordelen op hun circulaire prestaties.
Andere toepassingen van de R-ladder
Naast de zeven stappen heeft de R-ladder ook een aantal andere kenmerken die het model nuttig maken bij het beoordelen en verbeteren van de circulaire prestaties van een bedrijf:
● De stappen zijn gerangschikt op volgorde van duurzaamheid: de eerste stappen (Refuse en Reduce) zijn het meest duurzaam, terwijl de laatste stap (Recycle) minder duurzaam is. Dit betekent dat bedrijven die hoger op de R-ladder staan over het algemeen duurzamer zijn dan bedrijven die lager op de ladder staan.
● De stappen zijn niet alleen gericht op recycling: vaak wordt gedacht dat recycling de enige manier is om circulair te worden, maar de R-ladder laat zien dat er veel meer mogelijkheden zijn om duurzamer te worden. Door te focussen op de eerste stappen van de ladder (Refuse en Reduce) kunnen bedrijven voorkomen dat er überhaupt afval ontstaat.
● Het model kan worden toegepast op verschillende schaalniveaus: naast individuele bedrijven kan de R-ladder ook worden toegepast op steden, regio's en zelfs landen. Dit maakt het mogelijk om de circulaire economie op verschillende schaalniveaus te bevorderen.
● Het model kan als leidraad worden gebruikt binnen de communicatie: door de stappen van de R-ladder te communiceren naar klanten, kan je als bedrijf laten zien hoe je omgaat met circulariteit. Dit helpt het bewustzijn van de circulaire economie te vergroten en kan een positief effect hebben op het bedrijfsimago.
Al met al is de R-ladder een nuttig instrument voor bedrijven die hun circulaire prestaties willen verbeteren en voor overheden die de circulaire economie willen bevorderen. Het biedt een overzichtelijke manier om de verschillende stappen richting een circulaire economie te ordenen en kan helpen om de juiste strategische keuzes te maken.
Gelijk aan de slag? Doe dan mee met de werkplaats Circulair Organiseren
In de Werkplaats Circulair Organiseren ga je concreet aan de slag met circulaire vraagstukken die spelen in jouw organisatie, zoals:
Hoe maak ik van mijn keten een kringloop?
Hoe circulair kan ik mijn producten maken en met wie?
Wie wil mijn circulaire producten hebben?
Waar vind ik kennis, netwerk, ondersteuning of financiering voor circulaire innovaties?
Inspiratie: Hoe Vconsyst de eerst stappen zet in servitization
