De wereld wordt beter van Oost-Nederland, zegt Wendy de Jong van Oost NL

Impact op de grote thema's; klimaatverandering, energietransitie, digitalisering 

Babyrompertjes tegen geelzucht (Bilihome, Nijkerk), plantaardige eiwitten uit eendenkroos als vervanger voor dierlijke eiwitten (Rubisco Foods, Raalte), een slimme energiehub die overbelasting van ons stroomnet  voorkomt (bedrijventerrein Hessenpoort, Zwolle), kunstmatige intelligentie die ziektes herkent en artsen helpt om nog betere diagnoses te stellen (Aiosyn, Nijmegen) of wegenonderhoud kan voorspellen (Assetworx, Deventer).

Algemeen-directeur Wendy de Jong van ontwikkelingsmaatschappij Oost NL kan de voorbeelden van steun aan  bedrijven gemakkelijk uitbreiden. Wat ze met elkaar delen? ,,Het gaat ons er niet om die bedrijven aan omzetgroei te helpen, het gaat in de eerste plaats om maatschappelijk rendement. Wij willen impact maken op de grote thema’s, de klimaatverandering, energietransitie, stikstofproblematiek, uitdagingen in de gezondheidszorg en voedselvoorziening, de hele digitalisering.”

Daar draait alles om in Meer impact voor Oost-Nederland, met elkaar, Meerjarenplan 22-25. Oost NL beschikt over 600 miljoen euro en investeert dat in honderden vooral innovatieve bedrijven. Maar brengt ook bedrijven met elkaar in contact (‘verbinden en ontwikkelen’), begeleidt bijvoorbeeld start-ups en trekt internationale ondernemingen naar de regio. 

Opvallend: de oude economie is uit. Groei meet je niet meer in bruto nationaal (of regionaal) product, maar in brede welvaart. Want wat heb je nou aan groei als je geen oog hebt voor tweedeling, armoede en milieu? Grote bolwerken van de oude economie gingen al om. Ondernemersorganisatie VNO-NCW vraagt zich bijvoorbeeld hardop af of de uitbreiding van Lelystad Airport nog wel van deze tijd is. Rabobank steekt veel tijd in brede welvaart. En nu is ook Oost NL om.

In het plan 22-25 noemt u dat ‘een nieuw accent’. Gaat het niet om veel meer als u tegelijk constateert dat de vrijemarkteconomie tekortschiet bij het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken? 

,,Voorgangers van regionale ontwikkelingsmaatschappijen zoals Oost NL ontstonden in de jaren 70, omdat het aan de randen van Nederland - dus ook Oost-Nederland - economisch niet goed ging. Wij zijn van oorsprong ingericht om de economische structuur er te versterken. Dus die directe, economische impact was heel belangrijk. 

Maatschappelijke en economische impact 

Door de jaren heen zijn we gaan opschuiven naar meer maatschappelijke impact. Die verandering ging impliciet, we zeiden dat niet hardop. In het meerjarenplan benoemen we dat waar we eigenlijk al mee bezig waren, nu expliciet: hier zijn wij van en hier staan wij voor. Langs de lijnen van innovatie en innovatief ondernemerschap streven we naar het vinden van oplossingen voor de maatschappelijke vraagstukken. 

Oost-Nederland heeft bij al die uitdagingen verbazingwekkend veel te bieden en ja, dat betekent veel voor het verdienvermogen van de regio. Want als dat soort ondernemerschap slaagt, gaat de business ook lopen. Dan heb je maatschappelijke én economische impact.” 

,,Maar we doen het op de eerste plaats voor die maatschappelijke missie die we hebben. Dat is onze purpose, ons doel, de focus waar we ons op richten. En dan kijken we: waar ligt de kracht van Oost-Nederland om dat te bereiken. Daar zetten we alles op in. Dan kom je op medische tech en preventie, slim en duurzaam voedsel produceren, digitalisering, circulair, schone en slimme energie zoals waterstof.”

Circulair is volledig hergebruik van afval. Een fabrikant produceert een product, klanten kopen, gebruiken en danken dat weer af. De fabrikant maakt daar weer iets nieuws van. Eigenlijk gooi je dus niets meer weg. Of nog beeldender: alles wat je koopt is straks ‘afval’. Want afspraak is dat in 2050 de circulaire economie er staat.  

We kunnen dus gewoon verdienen aan ‘die grote maatschappelijke uitdagingen’?

,,Nou ja. Wij stappen eropaf, ook omdat ze niet bij banken terechtkunnen. Die vinden de risico’s te groot. En het is niet zo dat alles waarop wij inzetten lukt. Maar we hebben wel degelijk ook kpi’s, we beloven onze stakeholders (de provincies Gelderland, Overijssel en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat betalen Oost NL, red.) prestaties.

Dan gaat over een periode van vijf jaar om onder andere tweeduizend hoogwaardige arbeidsplaatsen erbij door innovatie-investeringen, tweehonderd nieuwe bedrijfsvestigingen die samen een investering van 500 miljoen euro opleveren. Het verschil met vroeger is dat we nu kijken naar bedrijven en werkgelegenheid met toegevoegde waarde. Maatschappelijke relevantie en businesscase, allebei moet kloppen. Dat je niet alleen werk maar ook kennis op het gebied van bijvoorbeeld de energietransitie naar de regio haalt.”  

Op een foto in de notitie houdt u een wereldbol vast. 

,,Omdat het dáár dus om gaat. Ik begon hier tijdens de pandemie. Er waren sectoren in de economie die het heel zwaar hadden, zeker. Maar het was ook een gigantische kans, er ontstond een enorme awareness en sense of excitement, bewustzijn en gevoel van opwinding om het beter te gaan doen met de wereld. Er kwamen middelen los, we gingen van impliciete naar expliciete brede welvaart als graadmeter voor economische groei. In die tijdgeest is ook dit plan Meer impact voor Oost-Nederland geschreven.”